Egzama, diğer bir adıyla atopik dermatit, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen ve kızarıklık, kaşıntı, şişlik, veziküller gibi belirtilerle kendini gösteren bir cilt hastalığıdır. Toplumda sık rastlanan cilt hastalıklarından biridir. Kesin olarak sebebi bilinmese de alerji ve stresle tetiklendiği düşünülmektedir. Egzamanın belirtileri, türüne göre değişiklikler gösterebilir.Egzamanın en temel belirtileri kızarıklık ve yoğunluğu değişen kaşıntıdır. Kuruluğa bağlı olarak pullanma, döküntü ve çatlak da görülebilir. Bu sebeple, tahrişe neden olmamak için cildin kaşınmaması ve yeteri kadar nemlendirilmesi gerekir.Yaş ve cinsiyetten bağımsız gelişen egzamanın, genellikle çocukluk çağında başladığı gözlemlendiği gibi yetişkinlik döneminde başlayan vakalar da mevcuttur. Genellikle el ve ayaklarda görülen egzama, cildin başka bölümlerinde de görülebilmektedir. Egzama, tedavisi mümkün ve kolay olan bir hastalıktır. Ancak tedaviyi geciktirmemek gerekir; çünkü egzama belirtileri gösteren ciltte cilt bütünlüğünü bozan çatlaklar oluşabilir ve akabinde bakteriler cilde girip enfeksiyon oluşmasına sebep olabilir.Cevabı en çok merak edilen sorulardan biri "Egzama bulaşıcı mıdır?" sorusudur. Ancak bu noktada korkulmasına gerek yoktur. Cilt yüzeyinde oluşan ve görünümü rahatsız edici olabilen bu hastalık bulaşıcı değildir.
Doç. Dr. Sevda ÖNDER
Egzama; deriyi kurutan, kaşıntıya ve bazen de kabarcıklara sebep bir çeşit deri hastalığıdır.
Egzama hastalığında, ciltte çeşitli rahatsızlıklar görülmektedir. Vücutta kızarıklık, kaşıntı, cildin su toplaması, kuruması ve gerginleşerek çatlaması bu rahatsızlıklar arasındadır. Egzama sebebiyle pullanan ve çatlayan deri mikroorganizmaların girişine sebebiyet verdiği için enfeksiyon da ortaya çıkabilmektedir. Bunun için erken egzama teşhisi oldukça önemlidir.
Egzama bir alerji ya da stres sonucunda ciltte oluşan ve halk arasında yaygın olan bir deri hastalığıdır. Tehlikeli olmasa bile görüntü itibariyle rahatsız edicidir. Basit korunma yöntemleriyle egzama kontrol altında tutulabilir. Özellikle kış aylarında soğuk hava ve nem oranının düşük olması, su, sabun, deterjan, tozlu ortamlar, mesleklere özgü kimyasallar egzamaya neden olmaktadır.
Su, sabun, deterjan, kullanılan diğer kimyasal maddeler, tozlu ortamlar egzama oluşumuna zemin hazırlar. Temizlik sektöründe çalışanlar, ev kadınları ve kuaförler, egzamanın en çok görüldüğü gruplardır.
Bu egzama çeşidinin gelişiminde genetik, immünolojik, çevresel faktörlerin bileşiminin rolü olduğu düşünülmektedir. Atopik egzama bebeklik ve çocukluk döneminde konak olarak görülür. Bebek egzaması olarak bilinen hastalık, yetişkinlik döneminde hafifleyebilir veya tamamen ortadan kalkabilir; ancak tekrarlayıcı özelliktedir. Bebeklerde egzama, ilk üç aylık dönemde yüzde başlar, sonra gövdeye, kol ve bacaklara yayılır.
Çocukluk döneminde eklemlerin iç kısımlarında kollarda ve bacaklarda atopik dermatit görülebilir. Yetişkinlik döneminde ise göz kapaklarında, kulakta, meme ucunda, eklem içlerinde ve ellerde ortaya çıkabilir. Kızarıklık, pullanma, kaşıntı, kuruluk ve deride kalınlaşma atopik egzama belirtileri arasındadır.
Nedeni tam olarak bilinmeyen ve kronik olan seboreik egzama cildin yağlı olduğu bölgelerde, yüzde yani kaşlar, yanaklar, burun kenarları, sakal içleri, göğüs ortası, saçlı deri, kulaklarda görülür. Kulak egzaması olarak da bilinen seboreik egzama kızarıklık, pullanma ve kabuklanmayla oluşur.
Asteatotik egzama: Bu egzama çeşidi yaşlılarda daha sık görülmektedir. Sık banyo yapılması, derinin üst tabakasındaki yağ miktarının azalması veya atopi gibi nedenler sonrasında görülebilmektedir. Kış aylarında kuruluk arttığı zaman daha fazla görülebilmektedir.
Daha çok kol ve bacaklarda, ellerde görülen numuler egzama, madeni para büyüklüğünde, çok sayıda olabilen yuvarlak kaşıntılı lezyonlardır. Kronik seyirli olup, daha çok genç erişkinler ve yaşlılarda rastlanır.
Numuler egzamanın lezyonları papül ve vezikül denen ufak kabartıların birleşmesiyle oluşur ve akut dönemde kızarıklık, sızıntı ve kabuklanma gösterir. Kaşıntısı fazla olur. Numuler egzamayı tetikleyen bir enfeksiyon olabilir.
Saçlı deri egzamanın görüldüğü diğer bölgedir. Saç derisinde egzama, pul pul dökülme ve kabuklanma ile kendini belli etmektedir. Seboreik egzama olarak isimlendirilen bu cilt rahatsızlığı, kronik seyir gösteren bir hastalıktır.
Küpe, piercing ya da ağır kozmetik ürünleri nedeniyle kulak tahriş olabilmekte ve egzama oluşabilmektedir. Kulak egzamasının tamamen iyileştirilmesi zor olsa da kontrol altında tutulabilmesi mümkündür.
Değişik tipleri bulunan egzamanın en çok etkilediği organlarımızdan biri ellerdir. Ellerde egzama, derinin savunma kapasitesinin azalması veya yok olması sebebiyle ortaya çıkmaktadır.
Zararlı kozmetik ürünü kullanımı, güneşe maruz kalma, genetik yatkınlık, stres, bağışıklık sorunları, zararlı alışkanlıklar, endokrin sorunları, vitamin yetmezliği gibi etkenler yüzde egzama oluşumuna sebep olabilmektedir.
Kaşıntı, kızarıklık, kabarcıklar, iltihap, kuruluk, ciltte kalınlaşma şeklinde kendini gösterebilmektedir. Ayak egzaması ile ayak mantarı birbirine çok benzerlik gösterir. Ancak ayak mantarı daha çok parmak aralarında ve tırnaklarda oluşmaktadır.
Stres de bazı durumlarda egzama oluşumuna neden olabilmektedir. Stres egzamasını rahatlatmak için her fırsatta deri nemlendirilmeli ve mümkün olduğu kadar stresli ortamlardan uzak durulmalıdır.